Motor contası (silindir kapak contası), motor bloğu ile silindir kapağı arasında sıkıştırılmış, birden fazla malzemeden (genellikle metal ve grafit katmanları) yapılmış hayati bir parçadır. İki temel görevi vardır.
Sızdırmazlık Sağlamak: Yanma odasındaki yüksek basıncı tutmak ve sıkıştırma oranını korumak.
Kanalları Ayırmak: Soğutma suyu ve motor yağı kanallarının birbirine karışmasını engellemek.
Conta hasar gördüğünde bu sızdırmazlık bozulur ve bir dizi belirti ortaya çıkar.
Beyaz Renkli ve Yoğun Egzoz Dumanı: En yaygın ve net belirtidir. Soğutma suyu, yanma odasına sızdığı için egzozdan buharlaşır ve şeker renkli, yoğun, ağır kokusuz (normal yağ yakma dumanından farklı olarak) ve röljideyken bile geçmeyen bir duman çıkar. Bu dumanı buhar olarak da düşünebilirsiniz.
Radyatör Kapağı Altında Kahverengi - Krem Renkli Köpük: Motor yağı, soğutma suyu kanalına karıştığında, radyatör kapağı açıldığında veya genleşme tankında yağlı, kahverengimsi, kremsi bir karışım ve köpük görülür. Aynı şekilde, yağ çubuğunun üzerinde de sütlü kahve renginde, köpüklü bir madde görülebilir. Bu, yağın emülsiyon haline gelmesidir ve motor yağının yağlama özelliğini tamamen yitirdiğini gösterir.
Sebepsiz ve Hızlı Soğutma Suyu Eksilmesi: Depodaki suyun sürekli azalması ama herhangi bir yerde dışarıya su sızıntısı görülmemesi, suyun silindirlere veya yağa karıştığının göstergesidir.
Motor Performansında Düşüş ve Tekleme: Yanma odasına sızan su, bujileri ıslatır ve ateşlemenin düzgün yapılamamasına neden olur. Bu da motorun titremesine, teklemesine ve güç kaybetmesine yol açar.
Hararet Göstergesinin Anormal Davranışları: Conta sorunu, hararetin yükselmesine neden olabilir. Ancak bazen, özellikle hava soğuksa, sızıntı çok küçükse veya hararet sensörü suyun içindeyse yanlış ölçüm yapabileceğinden göstergede anormal oynamalar (ani yükselip düşmeler) görülebilir.
Conta yanması ciddi bir arızadır. Yukarıdaki belirtilerden herhangi biri görülürse, aracı hemen durdurup stop etmek ve bir çekici ile
PratikAraba gibi konusunda uzman servislere göndermek gerekir.
Hararet Sonrası Motorun Zarar Gördüğü Nasıl Anlaşılır?
Hararet göstergesinin kırmızıya dönmesi, zaten başlı başına bir zarar alarmıdır. Ancak motor soğuduktan sonra bile hasarın boyutunu anlamak için şu işaretlere bakılır.
Kompresyon Testi: En kesin yöntemlerden biridir. Tüm silindirlere yapılan kompresyon testinde, basınç değerlerinin düşük çıkması veya silindirler arasında bariz bir basınç farkı olması, contanın yandığını, segmanların yandığını/yüzlediğini veya subap yatağı gibi kritik noktalarda hasar oluştuğunu gösterir.
Silindir Kapağının Eğrilik Kontrolü: Aşırı ısınma, alüminyum olan silindir kapağının ve hatta motor bloğunun eğilmesine neden olur. Bu, bir mastar ile milimetrik olarak kontrol edilir. Eğrilik varsa, conta değişimi geçici bir çözüm olur; kapağın düzeltilmesi (rektefiye edilmesi) veya değişmesi gerekir.
Kapak ve Blok Yüzeylerinde Çatlaklar: Aşırı ısı, metalürjik yapıyı zorlar ve özellikle eski motorlarda çatlaklara neden olabilir. Bu çatlaklar bazen çıplak gözle bile görülebilir, bazen ise özel "krak testi" (çatlak testi) sıvıları veya basınç testi ile tespit edilir.
Piston ve Silindir Çizikleri: Soğutma ve yağlama bozulduğunda, pistonlar silindir duvarlarına sürtünerek ciddi çizikler (cila) atar. Bu, yağ yakmaya ve kompresyon kaybına yol açar. Bu durum, endoskopik bir kamera ile silindir içine bakılarak tespit edilebilir.
Turboda Hasar: Eğer araç turboluysa, aşırı sıcaklık turbo yataklarına ve pervanesine de zarar verebilir. Turbo yağlaması bozulduğu için turbo da ölebilir.
Sürtünme Sesleri: Motor çalıştırıldığında, özellikle soğukken gelen metalik sürtünme ve gıcırtı sesleri, aşırı ısınmanın yatakları da etkilediğinin göstergesi olabilir.
Radyatörde Köpürme Görülmesi Ne Anlama Gelir?
Aracınızı durdurup motor tamamen soğuduktan sonra radyatör kapağını açtığınızda su yüzeyinde köpüklenme görürseniz, bu genellikle iki önemli sorundan birine işaret eder.
Egzoz Gazı Sızıntısı (Conta Yanığı): En yaygın neden budur. Yanma odasındaki yüksek basınçlı egzoz gazları, yanmış bir contadan geçerek soğutma sistemine sızar. Bu gazlar, radyatördeki suyun içinden geçerken baloncuklar ve köpükler oluşturur.
Bu köpükler genellikle kirli ve yağlı bir görünüme sahiptir. Basit bir test olarak, radyatör ağzına doğru bir kağıt tutulduğunda, kağıt üzerinde yağlı lekeler oluşuyorsa bu durum teyit edilebilir.
Hava Kaçağı: Soğutma sisteminde, su pompası emiş hattı, radyatör hortum bağlantıları veya radyatörün kendisi gibi bir noktada hava kaçağı olabilir. Sistem çalışırken, bu noktalardan emilen hava, suyla karışarak köpük oluşturabilir. Bu durumda köpükler daha temiz ve yağsız görünür.
Radyatördeki köpürme, neredeyse her zaman sistemde sadece suyun olmadığını, yabancı bir gazın (egzoz veya hava) sisteme karıştığını gösterir. Bu da soğutma verimini düşürür ve hararet riskini artırır. Acil müdahale gerektiren bir durumdur.
Araçta Hararet Olmaması İçin Hangi Önlemler Alınmalı?
Hararet, çoğu zaman önlenebilir bir arızadır. Düzenli bakım ve dikkatli kullanımla motorunuzu bu tehlikeden korumanız mümkündür.
Düzenli Soğutma Sıvısı Kontrolü ve Değişimi: Sadece su kullanmak değil, önerilen oranlarda (genellikle %50 antifriz - %50 su) karışım kullanmak çok önemlidir. Antifriz sadece donmayı önlemez, aynı zamanda kaynamayı geciktirir, korozyonu önler ve lubrikasyon sağlar. Bu karışım, üreticinin önerdiği periyotlarda (genellikle 2 yılda bir veya 40.000-60.000 km'de) mutlaka değiştirilmelidir.
Radyatör ve Peteklerin Temizliği: Ön ızgaradan giren toz, polen, böcek ve yapışkanlar radyatör peteklerini tıkayarak hava geçişini engeller. Radyatör ile klima kondansatörünün arasının periyodik olarak temizletilmesi, soğutma verimliliğini büyük ölçüde artırır.
Termostat ve Radyatör Kapağı Kontrolü: Termostat arızalandığında ya hiç açılmaz (hızlı hararet yükselmesi) ya da sürekli açık kalır (motor ısınmaz). Radyatör kapağı ise sistemin basıncını tutan kritik bir parçadır. Zamanla yayı özelliğini kaybedebilir. Belirli aralıklarla değiştirilmelidir.
Su Pompası ve V Kayışı Kontrolü: Su pompasının sızdırmadığından ve kayışın gerginliğinden/görünümünden emin olun. Eskimiş, çatlak bir kayış yolda kopabilir ve su pompası çalışmayı durdurabilir.
Fan ve Fan Müşürü Kontrolü: Elektrikli fanların çalışıp çalışmadığını, özellikle sıcak havalarda kontrol edin. Fanın çalışmamasının en yaygın nedeni, fan müşürü (sıcaklık sensörü) arızasıdır.
Doğru Sürüş Teknikleri:Aracı aşırı yüklemekten kaçının.
Yokuş aşağı inişlerde vitesi boşa atmak yerine, motor freni yapın. Boş viteste motor devri düşük kalır ve su pompası yavaş döner, soğutma verimi azalır.
Hararet yükselmeye başlarsa, kaloriferi full sıcakta ve fanı en yüksek seviyede açın. Bu, radyatör gibi ikinci bir ısı eşanjörü görevi görerek motordaki ısıyı içeriye üfleyerek düşürmeye çalışır.
Kesinlikle soğuk su ile müdahale etmeyin. Ani soğutma, motor bloğunun ve kapağının çatlamasına neden olabilir.
Soğutma sistemi, aracınızın sağlığı için hayati öneme sahiptir. Küçük bir hortum kelebeği veya bir miktar antifriz eksikliği, çok kısa sürede çok büyük ve pahalı arızalara davetiye çıkarabilir.
Periyodik bakımları asla atlamamak ve yolda olası bir hararet durumunda soğukkanlılıkla doğru müdahaleyi yapmak, aracınızın ömrünü uzatacak ve sizi büyük masraflardan kurtaracaktır.
Araç tamirinde kullanılan yedek parçaların
orjinal veya
OEM onaylı olması gerekir.
Orjinal veya
OEM onaylı olmayan parçalar aracınıza zarar verebilmekte ve aracın çalışmasını güçleştirmektedir.
PratikAraba, aracınızın bakım ve onarımında sizden onay almadan işleme başlamaz ve yapılan tüm bakım işlemlerini 4077 sayılı Tüketici Koruma Kanunu kapsamında garantili ve yazılı olarak gerçekleştirir.
Periyodik bakım ve onarımlarda
PratikAraba servisini tercih ettiğinizde
www.pratikaraba.com/periyodik-bakim.html a tıklayarak ya da
mobil aplikasyon sistemi ile aracınızın periyodik bakımda değişen malzemelerini ve sonraki bakım kilometre ve zamanını görebilmeniz mümkündür.
Arıza Tespit Diagnostic Testi Nedir?Motor Arıza Lambası Nasıl Silinir?Motor Arıza Lambası Neden Yanar?